Autor: Maja Rudzka
Badanie opinii publicznej stało się we
współczesnym świecie bardzo popularnym i niezaprzeczalnie kontrowersyjnym
sposobem ujawniania informacji na temat świadomości obywateli. Jest to
sprawdzanie reakcji
zbiorowości ludzkich na działania polityczne i społeczne lub inaczej - wyrażany publicznie stan świadomości owych
zbiorowości. Dotyczy spraw ważnych dla
społeczeństwa, które w danym okresie czasu budzą wątpliwości. Liczne
sondaże i wielkie badania stały się już stałym elementem badania opinii
publicznej, jednak nie zawsze informacje w nich zawarte możemy uznać za
rzeczywiste.
Opinia publiczna jest
kształtowana przez informacje, które do niej docierają, a te mogą być poddane
manipulacji. Uważa się wręcz, że opinia publiczna jest często manipulowana
przez przywódców partii i środki masowego przekazu. Sprzyjający tego typu działaniom jest czas kampanii
wyborczej. Coraz częściej bowiem politycy sprawdzają, jak ich działania są
oceniane w badaniach i dostosowują swoje postępowanie do tego, czego rzekomo
oczekuje społeczeństwo. W rzeczywistości jednak, badania opinii publicznej
obciążone są poważnym marginesem błędu i często dostarczają odpowiedzi na mało - w gruncie rzeczy - ważne pytania. Statystyki
podawane przez centra badania opinii publicznej są niedokładne i nierzetelne. Ankietowani z reguły nie przywiązują zbytniej
uwagi do odpowiedzi na istotne pytania zadawane przez ankietera, co powoduje
„fałszywość” otrzymywanego wyniku sondaży. W przypadku pytań kontrowersyjnych,
ankieter musi liczyć się z odmową odpowiedzi, bądź podaniem odpowiedzi nieprawdziwej,
co także wpływa na zwiększenie się marginesu błędu.
Znajomość opinii publicznej
wskazuje politykom, jakie są poglądy na temat danego zjawiska i jak duża część
społeczeństwa je podziela, ale informacje te mogą służyć także
społeczeństwu. Dzięki badaniom opinii
publicznej nie uzyskujemy jednak wiedzy na temat faktów, ale na temat sądu o
nich. Badanie opinii publicznej, pomimo kontrowersji jakie budzi, może mieć więc
także pozytywne aspekty. Poznajemy opinie na temat problemów, które z reguły
dotyczą nas samych, a co za tym idzie, łatwiej znaleźć rozwiązanie w danej
kwestii. Sondaże, choćby częściowo, pozwalają organom rządzącym znaleźć
kompromis i starać się o poprawę sytuacji. Często obok terminu opinia
publiczna używa się określenia opinia społeczna, która uznawana jest za pojęcie
szersze. Dotyczy obszerniejszego zakresu problemów, w tym - niewiążących się
bezpośrednio z polityką, np. takich jak: wychowanie, transplantacja organów,
aborcja, eutanazja.Pomimo, iż badania opinii społecznej to zaledwie zarys
oczekiwań społeczeństwa i zgromadzonych opinii – po uwzględnieniu marginesu
błędu - dają nam jednak ogólny zarys tego,
co twierdzą obywatele. Udział w sondażu i jego wynik to także po części sposób
rozwoju demokracji. Wyniki badań należy przyjmować z dystansem, jednak tematy
poruszane w sondażach mogą stać się powodem dyskusji publicznej, zajęciem się
problemem przez władze publiczne, a co za tym idzie - nawet rozwiązaniem go.
